Otobüsteki Adam (Tevafuk Üzerine)

Geçen günlerde evime gitmek üzere bir otobüse bindim ve bir adam dikkatimi cezbetti. Babacan duruşlu ve pahalı giyimli bir adamdı ve diksiyonu mükemmel denecek derecedeydi ve ses tonu oldukça naifti. Adamla konuştuk ve sohbetin sonunda elini açtı ve göğsüme bastırdı ve şu sözleri sarf etti: “Çalıştığın sürece Allah seninledir.”

   Ben bugünden sonra insanın karşısına çıkan hiçbir insanın ya da hayıtına giren ve çıkanların bir tesadüf değil, aksine tanrının kontrolünde bir tevafuk olduğu kanaatini benimsedim. İzninizle biraz daha açayım. Burada tabii tanrının var olduğunu varsayarak işe başlıyoruz ve ardından şunu diyoruz; insanlar birbirleriyle tanrı sayesinde karşılaşırlar ve karşılaştığın insan ya senin sınavındır ya senin ödülündür (mükafatındır) ya da her ikisi de.

    Bu noktada ben sınav olan insanların da birer ödül mefhumu teşkil ettiği kanaatine sahibim. Eğer bir insan sınavımızsa, ya Tanrı bizden razı olarak bu sınavı uygulamıştır ya da razı olmayarak. Tanrı senden razıysa bunu olgunlaşman veya tanrı katında dereceni artırmak için yapmıştır. Tanrı senden razı değilse bunu yapma nedeni seni düzeltmeye çalışmasıdır o halde her halükârda bizi yaşatan tanrı bizi diğer insanlarla ödüllendirir. Bu da onun sonsuz sevgi ve merhametinin bir göstergesidir. 

   Sınavlara karşı isyanın tam karşısında durmalıyız çünkü isyan etmek, tanrının sana ders verme veya senin mertebeni yükseltme yani ödül istemine bir ihanet ve haksızlıktır. O halde isyan kaçınılması gereken bir davranıştır. Peki ya diyelim ki bir kişi isyan etti ve başına iyi şeyler geldi, burada iki ihtimal doğar; ya tanrı onu cezalandırmıştır ya da ödüllendirmiştir. Uzaktan bakınca ödüllendirmiş gibi durmaktadır ancak işin derinine indiğimizde o kişi her anlamda cezalandırılmıştır çünkü tanrının ona gerekmediği ve böyle bir zorunluluğu olmadığı halde nimet vermesinin vebalini ve sınavını yüklenmiştir. Her halükârda cezalandırılmıştır. Ki vebal haricinde bu noktada sınava tabii tutulması da onun için yeni bir şans ve ödüldür.

   Peki ya şöyle bir senaryo hayal edelim, bir kişi isyan etti ve iyi şeyler yaptı ayrıca bu kişi tanrıya inanmıyor ve karşısına bir daha böyle bir ikilemde kalacağı bir fırsat çıkmadı; tanrı onu cehenneme göndermekte haklı mıdır? Cevap evet, çünkü tanrı sonsuz merhametlidir. Bunu nasıl mı ispatlarız? Öncelikle tanrının var olduğunu varsayarız ardından, İslami açıdan, şunu söyleyebiliriz; tanrı merhametliyse suç insandadır (burada üzerinde durulacak bir nokta yok zaten) tanrı merhametsizse peki? İnsanın sınavın sınav olduğunu anlamasına yahut sınava tabii tutulmasına gerek yoktur, zaten insanın verdiği her karar bir sınav ve aldığı her nefes bir fırsattır. Bunun haricinde Kur’an-ı Kerim’de Nisa Suresi 40’da “Şu kesindir ki, Allah zerre kadar bile olsa kimseye zulmetmez. Ama zerre kadar bir iyilik yapılsa, onun sevabını kat kat artırır ve ayrıca kendi yüce katından pek büyük bir mükâfat verir.” Buyrulur. Kafir yani “gerçeği örten” veya diğerlerini de yoldan çıkaran insanlar haricinde (ki onlar da iyiliklerinin karşılığını sadece bu dünyada alırlar) diğer tüm kullar mükafatlarını bu dünyada ve ahirette alacaklardır. Tüm bunlar, tanrının diğer kullarını da saptıranlar haricinde tanrıya inanan herkesin mükafatını en azından bu dünyada alacağını söyler ve tanrının hem sonsuz adil olduğunu hem de sonsuz merhametli olduğunu ispatlar.